Γράφει η Ελένη Σαραντίτη | «Βιβλιοθήκη», Ελευθεροτυπία,
Σάββατο 22 Ιανουαρίου 2011 »»
Νασρεντίν Χότζας
Ιστορίες και χωρατά από τη Μικρά Ασία και τον ελλαδικό χώρο
Σειρά: Λαϊκός Πολιτισμός της Ανατολής,
μτφρ.: από τα τουρκικά-διασκευή: Φαρούκ Τουντζάι,
απόδοση στα ελληνικά: Μαρία Σκιαδαρέση,
φιλολογική επιμέλεια: Λουκία Στέφου,
εικόνες: Μάρια Μπαχά,
εκδόσεις Κέντρο Ανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμού,
σ. 189, ευρώ 15
«Οι νεότεροι», διαβάζουμε στο σημείωμα των δημιουργών της έκδοσης, «να καταλάβουν πως υπάρχει κι ένα άλλο χιούμορ που, εκτός από διασκέδαση, προσφέρει και στοχασμό».
Δεν είναι πολύ μακρινή η εποχή που τα επαρχιακά πρακτορεία Τύπου δεν σταματούσαν να πωλούν εκείνα τα υπέροχα φυλλάδια με τις ιστορίες του Νασρεντίν. Ανάρπαστα γίνονταν. Τιμή προσιτή, γλώσσα ενίοτε σκαμπρόζικη, εικόνες πολύχρωμες, ιστοριούλες σύντομες και απολύτως κατανοητές, με έναν κεντρικό ήρωα που προσομοίαζε με εμάς. Δεν είναι μακρινή η εποχή, βεβαίως, είναι όμως τόσο διαφορετική, και πώς να μιλήσεις τώρα πια στους νέους μας για τον ανατολίτη φιλόσοφο, τον προικισμένο με το μεγάλο προσόν της εγκαρτέρησης και της υπομονής, τον ετοιμόλογο, που η γλώσσα του «κόκαλα δεν είχε και κόκαλα τσάκιζε», αν έπρεπε να την αφήσει ελεύθερη. Αν και προτιμούσε να δείχνει απλοϊκός. Εάν φυσικά ήταν ένα μόνον πρόσωπο αυτός ο δημοφιλής ήρωας τόσων ανεκδότων, μύθων, παροιμιών ή απλώς ήταν η προσφορά και η σφραγίδα, το απόσταγμα δηλαδή της σοφίας και των εμπειριών ζωής κάθε λαού που κατοικούσε στην Καππαδοκία του 13ου αιώνα. Τούρκοι, Αρμένιοι, Ελληνες, Εβραίοι, ακόμη και ταξιδιώτες από χώρες μακρινές, εξωτικές, εμπορευόμενοι, στρατιωτικοί, εξερευνητές, άνθρωποι της περιπέτειας και κυνηγοί του αγνώστου ζούσαν την κοινή -τότε- καθημερινότητά τους. Αλλά η καθημερινότητα θέλει και τον λόγο, λαχταρά και τον μύθο, ζητεί και την ευθυμία ώς και την υπόσχεση της καλυτέρευσης. Και ποια η χαρά και η ανακούφιση όταν οι άνθρωποι, όποιο και αν είναι το γένος και η καταγωγή τους, διαπιστώνουν ότι όλοι -ή σχεδόν όλοι- τα ίδια έχουν να πουν και να ζήσουν και παρόμοιες μνήμες διαφυλάσσουν. Οπως λ.χ. έγινε με τις ιστορίες του Νασρεντίν.